PAGKILALA/TRIBUTE: BAYANG LEVITICO: Isang Pagkilala sa Mga Paring Anak-Hagonoy (Vol. 1, Issue 3, September 2012)

Ano ba ang Bayang Levitico?

     Ang Bayang Levitico: Isang Pagkilala sa mga Paring Anak-Hagonoy ay isang natatanging bahagi ng pahayagang ito na naglalayon na magbigay ng panig para sa mga paring anak-Hagonoy. Gusto nitong bigyang-pansin ang natatanging pamanang kalinangan ng Simbahan na nagmula sa bokasyon ng mga paring anak-Hagonoy na naging dahilan kung bakit tinawag ang bayan sa katawagang Bayang Levitico.

     Bawat quarter magbibigay ng tuon ang bawat bahagi ukol sa buhay ng piling bilang ng mga pari. Sila ay mga totoong Catholic Hagonoeño na nabuhay, tinawag at nahubog upang sundan ang mga yapak ni Kristo sa pagiging pari para sa Simbahan. Dito lubos nating tuklasin ang ganda at biyaya ng buhay-pari sa pagbabahagi ng ating mga kababayang inordenahan sa pagkapari ni Kristo. 

Mga Paring Anak-Hagonoy 

Vol. I., Issue 3, September 2012

Rdo. Msgr. Angelito Juliano Santiago, H.P

San Sebastian, Hagonoy

Rdo. P. Joselito Robles Martin

San Sebastian, Hagonoy

1.) Ano o anu-ano po ang nakaimpluwensya sa inyo upang magpari?

Ang aking magulang, ang aking pamilya, sapagkat bata pa lamang ako ay hinubog na ako sa pagkilala sa Diyos, sa pagsunod sa Diyos, sa pagmamahal sa Diyos. Dinadala ako sa Simbahan at ang kanilang mga buhay pananampalataya ay para sa akin naging modelo sapagkat kami ay lahat na nagsisimba at nandun naman ‘yung pananampalataya at pagmamahal sa Diyos at sa pamilya kaya bata pa lang ako ay nagbibihis na ako at naglalaro bilang pari, na parang pari na nagmimisa. At ang pangalawa siguro na nakaimpluwensya sa akin para maukitil sa aking isipan ‘yung bokasyon ng pagpapari ay ‘yung akin ding pari na si Fr. Mariano Saguinsin sapagkat kinuha n’ya ako para tumulong sa kumbento at doon ako nag-aral at ako’y nagsisilbi sa kanya sa Misa, ako’y kumakampana sa kumbento, at doon kami nag-aral, doon kami nakatira. Bagama’t mahirap lang ang parokyang tinitirhan namin, ganun pa rin sa pagsisilbi ko sa Misa ay nakita ko ‘yung mga ginagawa niya sa Misa, nakita ko ‘yung ginagawa niya bilang pari. At sa konsagrasyon, naiisip ko sa aking sarili na gusto ko ring maging pari, gusto ko ring magtaas ng ostiya, gusto ko ring magtaas ng chalice sa Misa at gusto ko ring magbigay ng komunyon; at gusto ko rin na magmisa ako. Iyon ay mga masasabi kong instrumento ng Diyos para maging maliwanag sa akin yung kanyang pagtawag. Kaya nga pagkatapos ng grade 6 ay pumasok na ako sa seminaryo sa tulong din ni Fr. Mariano Saguinsin, ‘yung aking pari at saka ninong ko, at siya rin ang tumulong sa akin para ako’y makapasok sa seminaryo. At sabi ko nga sa kanya noong ako’y grade 6, nag-aaral pa lamang ako sa elementarya sa Cavite, sabi ko gusto ko ring maging pari, at siya’y natuwa. Ako’y tinulungan niya para makapasok sa seminaryo, at ayun, tuluy-tuloy na ‘yung pagtugon sa bokasyon at pakikinig sa tawag ng Diyos para maging pari.

2.) Ano o anu-ano pong mga pampamilyang tradisyon o tradisyunal na debosyon ang nakatulong upang mas umunlad ang inyong bokasyon?

Unang-una ay yung pagsisimba ‘pagka Linggo, piyestang pangilin. Iyon ay isang panalangin, sabihin nating personal na debosyon, ay debosyon sa pagsisimba, debosyon sa Misa, debosyon sa Eukaristiya. Pangalawa, noong araw kasi, napakaliwanag sa pamilya ng pagdarasal ng Angelus at ng Rosaryo. Sa bahay, sama-sama ‘yung pamilya na nagdarasal ng Rosaryo, nagdarasal ng Angelus. Kaya ‘pag tungtong ng alas sais dapat nasa bahay na kami at kami ay nagdarasal. Iyon ay napakaliwanag na debosyon, at s’yempre ay ‘yung debosyon sa mahal na patron na si Santa Ana, sapagkat ang patron ng Hagonoy ay si Santa Ana, ‘yung ina ni Santa Maria. S’yempre, naukitil na sa mga taumbayan, sa mga pamilya, ‘yung kahalagahan ni Santa Ana bilang patron ng parokya.

Personal na debosyon: Noong ako’y nasa Cavite, naging mahalaga sa aking debosyon ay si Santa Maria at ‘yung Mahal na Puso ni Hesus. At kasama na rin doon ‘yung Carmen, ‘yung tinatawag natin na eskapularyo sapagkat iyon ang mga tumimo sa amin. Una, magdasal ng Rosaryo sapagkat sa Cavite, patuloy ang pagdarasal namin ng Rosaryo gabi-gabi. Pangalawa, ‘yung debosyon sa eskapularyo sapagkat bata pa lang kami noon ay nakalagay na sa amin ‘yung eskapularyo , ‘yung Carmen, ika nga. At tuwing First Friday at First Saturday ay nandoon ang aming pangungumpisal at pangongomunyon; debosyon sa Apostolado ng Panalangin kaya mayroon kaming mga parang kuwintas ng Apostolado ng Panalangin na natatandaan ko pa na kapag magsisimba, iyon ay sinusuot namin, lalo na kapag komunyon, dapat ay nakasuot sa amin ‘yun bilang debosyon sa Sacred Heart of Jesus, Apostolado ng Panalangin, at kay Blessed Virgin Mary. Isang magandang debosyon pa rin na kinahinatnan naming ay ‘yung Perpetual Help, yung Ina ng Laging Saklolo, na laging may novena kapag Miyerkules. So masasabi ko na si Kristo bilang Sacred Heart at yung Mahal na Ina ay dalawang pangunahing debosyon na nakatulong sa akin upang lalo akong makatugon sa panawagan ni Kristo bilang seminarista at bilang pari.

3.) Ano po ba ang naitulong ng inyong pinagmulang parokya (para sa mga lumaki sa Hagonoy) o komunidad sa Hagonoy (para sa mga sandali lang nanatili sa Hagonoy) sa pagpapalakas ng inyong pagnanais para sa paglilingkod sa pagpapari?

Sabihin natin na yung unang parokya na aking kinamulatan ang s’yang unang parokyang nagmulat sa akin tungkol sa pag-ibig sa Diyos, tungkol sa pananamplataya, tungkol sa kahalagahan ng Misa. At s’yempre ‘yung mga pari doon, na nakasutana pa noong araw, at seminarista na nakasuta rin ay malaki ang atraksyon sa akin para ako’y maging pari. Sapagkat napakagandang tingnan yung mga seminarista, pagkatapos ng Misa nandoon sa labas, nag-uusap, nakasutana sila. Mayroong tinatawag na… Pangalawa, s’yempre lagi kang nagsisimba kapag Linggo doon sa parokya at saka tumutulong pa sa pagpapaunlad ng pananampalataya ‘yung katekista na humihikayat na kami’y magsimba. So, ‘yung parokya mismo ay unang nakatulong sa akin para mamulat ako sa kahalagahan ng pagpapari. At pangalawa, noong ako’y pumasok sa seminaryo, s’yempre umuuwi rin naman kami kapag bakasyon at saka once a month, at ako’y nagsisimba sa parokya, nagsisilbi sa parokya, at lalong napalapit sa mga pari sa parokya; ang lahat ng ito ay nakatulong sa akin bilang seminarista para maging pari. Lalo pa’t yung Hagonoy ay sikat sa dami ng pari. Namulat sa akin yung kahalagahan ng pagpapari at gusto ko ring mapasama sa bilang ng mga pari na tumugon sa bayan ng Hagonoy. Kaya nga ako’y nalulungkot sapagkat parang kakaunti na ang bokasyon. Kakaunti na ang mga seminaristang papasok sa seminaryo mula sa Hagonoy. Noong araw kasi napakarami namin at kami ay isa sa pinakamaraming seminarista. Una ay sa Minor. Sapagkat talagang ang Hagonoy ay balita sa bokasyon noong panahon na ‘yon at marami talagang seminarista ang pumapasok sa seminaryo. Nakakapanghinayang nga sapagkat hindi na ganoong karami ngayon ang pumapasok sa seminaryong taga-Hagonoy, para bang nakaligtaan yung pagpukaw sa mga kabataan sa kahalagahan ng bokasyon sa pagpapari, o iyon ay dala na rin ng materyalismo na lumalaganap sa ating bansa at medyo pumapasok din yan sa kabataan ng Hagonoy.

4.) Ano pong mensahe ang nais ninyong ibigay sa mga tumatangkilik sa pahayagang ito upang mas yumabong ang bokasyong Katoliko lalo na sa pagpapari?

Ngayon ay panahon ng mass media, social communications. Although ngayon, sabihin na natin na ang pinakatampok na mass media ay ‘yung TV, audio-visual. Pangalawa ay yung internet, mga cellphone. Sabihin na nating pangunahin ‘yung mga cellphone na tagapagbalita sa mga tao. Pangunahin ‘yung cellphone na nag-uugnay sa mga tao at sabihin natin na kakaunti na yung mga sumusulat ngayon ng mga letters, kaya nalulugi ang post office. Saka kakaunti na rin talaga yung mga nagbabasa ng mga diyaryo, sapagkat may TV naman. Mayroon pang internet, lahat ng mga balita’y makukuha mo na. kahit mga libro, hindi ka na pupunta sa library ngayon kundi sa internet makukuha ang mga libro at mga ideas. Pero may halaga pa rin yung mga tabloid, yung mga bulletin ng parokya, yung mga newsletter, may halaga pa rin sapagkat dito nakapaloob yung nangyayari sa parokya, programa ng parokya, plano ng parokya, aktibidades ng parokya tungkol sa iba’t ibang komisyon at iba’t ibang organisasyon. Kaya makatutulong pa rin yung pagpukaw sa mga tao tungkol sa bokasyon sa pagpapari. Hindi lamang sa pagpapari, kundi bokasyon sa pagmamadre, gayun din naman yung pagpapalaganap ng bokasyon sa pag-aasawa at pagiging binata’t dalaga, o relihiyoso na maitalaga yung kanilang sarili, kahit may asawa ka, sa ating Panginoong Diyos. Kahit may asawa ka, pwede kang maging banal ayon sa iyong kalalagayan sa buhay, bilang binata, bilang dalaga na walang asawa. Sa makatuwid, ‘yung ating newsletter ay malaking kasangkapan pa rin para maimulat sa mga tao yung una, ano ba ang pagkilala sa Diyos. Pangalawa, ano ba ang doktrina natin, ano ba ang pananampalataya natin, ano ba ang moralidad natin, at ano ba ang nangyayari sa parokya natin, at ano ba ang dapat pa nating gawin para sa ating parokya at para sa ating simbahan at para sa ating Panginoong Diyos.

1.) Ano o anu-ano po ang nakaimpluwensya sa inyo upang magpari?

  Nagsimula ang kuwento ng aking bokasyon sa pagkaakit sa buhay ng mga santo. Noong bata ako nakakakolekta ako noon ng mga stampita na kalimitang mabibili sa may labas ng simbahan mula sa isang lalaki na nagtitinda nito kasama ng iba pang mga gamit-pangdebosyon gaya ng mga rosaryo at nobena. Nagkakaroon din ako noon ng mga komiks tungkol sa mga buhay ng mga santo na pasalubong sa akin ng mga nakatatanda kong mga kapatid galing sa mga bookstore sa Maynila. Noon din ako binigyan ng ilang mga maliliit na imaheng tila replica ng mga malalaking santo sa simbahan. Mula sa lahat ng mga ito nabuo ang pangarap na tularan sila sa buhay kabanalan.

2.) Ano o anu-ano pong mga pampamilyang tradisyon o tradisyunal na debosyon ang nakatulong upang mas umunlad ang inyong bokasyon?

     Nagkaroon ito ng konkretong anyo sa pagkamulat sa buhay ng mga pari na maaaring naging daan upang maisakatuparan itong aking naging pangarap. Naging malaking bagay ang mga kakilala at kaibigang pari sa aming pamilya – lalo na sa kanilang pagbisita sa aming tahanan at pagdiriwang ng misa para sa pamilya. Dagdag pa dito ang mga kamag-anak kong pari: sina Msgr. Sotero Martin, Msgr. Solomon Sebastian, P. Martin Manicad at ang mga nakatatanda kong mga kapatid na pumasok sa seminaryo (sina Hermengildo, Adolfo Jose at Basilio) na nagbigay-sulyap sa akin kung paano nagiging isang pari. Sa huli, nakatulong ng malaki ang pagiging bukas at pagsuporta naming magkakapatid sa isa't isa upang matupad ang mga pangarap (to pursue our dreams and chosen vocation)

PAGSISIMBA: Bagama't di nakasanayan ng aming pamilya na sama-samang magsimba lalo na tuwing Linggo, gayunpaman nagkaroon kami ng kanya-kanyang piling oras (preferred time) upang makapagsimba. Ang halos araw-araw na pagsisimba nina nanay kasama ng pagdadebosyon kay Apo Ana (mayroong prusisyon tuwing madaling araw tuwing unang Martes ng buwan at nobena bawat Martes) ang mga gawaing nagpadalas sa aking presensya sa simbahan. Kaya naman napahalagahan ko ng husto ang misa at naakit sa sana balang araw, makapamuno din ako dito.



PAGPAPA-ARAL NG MGA ANAK SA ISANG KATOLIKONG PAARALAN (CATHOLIC EDUCATION): Naging daan din upang mas maunawaan ko ang pananampalataya noong pinag-aral kaming magkakapatid sa isang katolikong paaralan (St. Anne's Academy, now St. Mary's Academy of Hagonoy). Dito ako naihanda para tumanggap ng Unang Komunyon at ng Kumpil, pati na rin ang pangungumpisal at paglilingkod sa altar. Sinuportahan rin ng mga madreng RVM (Religious of the Virgin Mary) ang aking hangad na magpari, sa pagbibigay sa akin ng mga pagkakataong makasali sa mga gawain at pagdiriwang na ispiritual sa paaralan man o sa parokya.



ANG MGA PRUSISYON SA PAROKYA TUWING PISTA AT MGA MAHAL NA ARAW: Ang pagsama ng aking pamilya sa mga gawaing ito, pati na rin sa aking pagkaakit sa buhay ng mga santo na pinaparangalan ang nakatulong sa aking sa aking paglaki. Naging daan ang mga ito upang higit na makilala, tularan at hingan sila ng tulong sa aking mga panalangin. Sila rin ang naglapit sa aking sa Diyos na kanilang minahal at pinag-alayan ng buhay.


3.) Ano po ba ang naitulong ng inyong pinagmulang parokya (para sa mga lumaki sa Hagonoy) o komunidad sa Hagonoy (para sa mga sandali lang nanatili sa Hagonoy) sa pagpapalakas ng inyong pagnanais para sa paglilingkod sa pagpapari?

DEEP RELIGIOSITY AND PIETY OF THE COMMUNITY: Totoong nakakahawa ang pagiging relihiyoso ng mga taga-Hagonoy. Di lamang ito sa personal na antas, kundi naging inspirasyon din ito na balang araw napakagandang makilakbay sa isang pamayanan gawa ng Hagonoy bilang isang pari sapagkat nakikita ang kanilang pagkauhaw sa pananamapalataya at aktibong pakikilahok sa mga gawain.


WITNESS AND MINISTRY OF PRIESTS ASSIGNED IN THE PARISH: Nabuo ang una kong larawan ng pagiging pari sa katauhan ng aking naging Kura Paroko, si Rdo. Msgr. Jose B. Aguinaldo (na taga-Hagonoy) dahil na rin siya ang naabutan kong kura sa Hagonoy bago ako naaordenahan. Ang kanyang pagiging simple at matiyaga sa mga gawain, ang kanyang magiliw na pagsubaybay sa akin at ang pagbibigay ng pagkakataong makibahagi sa mga pagdiriwang ang nagbibigay inspirasyon sa aking ipagpatuloy ang piniling buhay. Naging unang mga modelo ko rin siya sa pagpapari ang mga nakababatang mga parochial vicars na nagpakita ng iba't ibang mga aspeto ng pagkapari at ng pagsasabuhay nito.


4.) Ano pong mensahe ang nais ninyong ibigay sa mga tumatangkilik sa pahayagang ito upang mas yumabong ang bokasyong Katoliko lalo na sa pagpapari?

Sa loob ng mahabang panahon- lalo na noong nasa kolehiyo at teolohiya ako – ipinagmamalaki ang Hagonoy dahil sa dami ng bokasyong galing dito. Natatandaan ko pa na sa dami naming mga seminarista noon, labis ang bilang namin para sa kinakailangang bilang ng mga pontifical servers. Malimit din ang ordinasyon noon di lamang sa Parokya ni Apo Ana kundi maging sa iba't ibang parokya ng bayan ng Hagonoy. Nakalulungkot na sa paglipas ng panahon, tila unti-unti nang lumitt ang bilang ng mga seminarista at mas lalo pang naging bihira ang ordinasyon. Pero naniniwala pa rin ako na ang binhi ng bokasyon ay nananatiling nakatanim sa marami nating mga kababayan.

PARA SA MGA PAMILYA LALO NA SA MGA MAGULANG: Sana patuloy nating akayin ang mga kabataan upang mapalapit sa Diyos at sa Simbahan. Mabigyan sana natin ng pagkakataon ang mga kabataang naaakit sa pagpapari upang maunawaan at makilatis kung tinatawag nga sila sa buhay na ito.

SA KAPARIAN: Sana patuloy tayong maging banal, tapat, payak, masaya at dedicated sa ating ministeryo. Maging magiliw sana tayo lalo na sa mga kabataan upang mahikayat silang magpari.

AT SA MGA KABATAAN: Maging bukas sana kayong makinig sa panawagan ng Diyos na sumunod at maglingkod sa Kanya sa bokasyon ng pagpapari. Bigyan sana ninyo ng pagkakataon ang inyong sarili na maunawaan ang bokasyong ito, at kung may pagkaakit, subukang tuklasin kung ito nga ang kalooban ng Diyos para sa inyo.