KULTURA: La Muerte de San Jose: Ang Kamatayan ni San Jose bilang Pagdiriwang ng Simbahan sa Hagonoy

   Isang paring nadestino sa Pambansang Dambana at Parokya ni Sta. Ana ang minsan, matapos na magdaos ng Banal na Misa sa visita ni San Jose, ang nagturan – “ Dito lamang sa kapilya ninyo ako nakakita ng imahe ni San Jose na nasa sandali ng kanyang kamatayan. Wala nito sa alinmang simbahan na aking napuntahan.” Hindi ko alam kung paano ako sa kanyang puna. Malaong panahon na hinahanapan ko ito ng kasagutan sa pamamagitan ng pagmamasid at pagbubulay-bulay sa mga kaganapan, lalo na tuwing sasapit ang petsang ika-19 ng Marso bawat taon, kung saan, ang buong nayon ng San Jose ay abala sa paggunita sa kamatayan ng santong pinipintuho.

   Bakit nga ba?

Ang pagdiriwang ng prusisyon sa karangalan ng La Muerte de San Jose ng Hagonoy sa labas ng Visita de San Jose na lagpas na sa 100 taon.

   Si Apo Jose, kung siya’y aming tawagin - ang ulirang ama ni Jesus at ang mairuging kabiyak ng Birhen Maria; at masunuring anak ng Diyos. Sa kasalukuyang panahon, karaniwan na ang pagdo-dokumento, larawan man “video”, sa lahat ng okasyon ng pamilya; - kasal, pagsilang ng anak, binyag, kumpil, “first communion”, “graduation”, “awards”, at marami pang iba, kasama na ang lamay at libing ng mahal sa buhay, upang pagdating ng araw ay matunghayan ng mga inapo at mga miyembro ng pamilyang hindi nakasaksi sa mga pagkakataong yaon.

   Ang tinuran ko kaya ay kakaiba sa paggunita sa kamatayan ni Apo Hose? Sa loob ng hindi kukulangin sa limampong (50) taon, nasaksihan ko kung paano inaalaala ang kamatayan ng mabuting ama ng ating Panginoon. Elementarya ako, natatandaan ko, ang nasirang kapatid ng aking lolo sa ina (Apo Aliang kung siya’y aming tawagin ), ay inaawit ang pasyon nang nag-iisa sa kanilang tahanan habang nagdaraan ang prusisyong nagpa-paseo sa bangkay ni Apo Hose. Panata raw niya iyon tuwing sasapit ang pagpanaw ng sintang santo. (Sa wari ko ba ay matagal nang panahon na niya itong gawain, dahil kabisado na niya ang buong pasyon.)

Ang bihilya para sa La Muerte de San Jose de Hagonoy na ginaganap ng mga tapat na deboto, habang binabasa sa himig ng Pasyon ang pagninilay sa kanyang kamatayan.

   Ayon naman kay Nana Momeng Crisostomo, ngayo’y walumpo’t pitong (87) taong gulang na, taal na tubong taga-nayon, ang pabasa sa bisita sa ganitong petsa ay nakita na rin niya, nagdadalaga pa lamang siya. Sa katunayan, mula nuon hanggang sa ngayon, siya ang nagbubukas ng pabasa tuwing ika-18 ng Marso sa umaga. Itinitigil ito pasumandali upang bigyang-daan ang pagdaraos ng Banal na Misa, ikalima ng hapon (5:00NH) sa ika-19; itinutuloy habang may prusisyon, at isinasara niya pagbalik ng imahe sa bisita.

   Ganito ginugunita ang araw na ito ng mga taga-nayon ng San Jose, Hagonoy. Paggunita, na nagbibigay-aral tungkol sa buhay masunurin at magandang kamatayan ni Apo Jose.

  

  Sa pakikipag-usap ko pa kay Nana Momeng, bilang mamimintuho kay Santong Jose, tanging mithi raw niya at hiling ang mabuting kamatayan tulad nang sa amang turing, sa piling ni Jesus at ng Birheng Maria. (Maalaala ko, si Apo Aliang ay nagkamit ng mapayapang kamatayan sa kanyang pagtulog.)

   Bilang pag-irog pa kay Apo Jose, umakda pa ang butihing matanda ng isang awiting pinamagatan niyang Siete (7) Domingo, na narito, at sa kanyang kapahintulutan, ay aking ibabahagi. Inaawit raw niya ito matapos ang isang dekada ng Mahal na Rosaryo bilang papuri kay Apo Hose. Ang pagro-rosaryo ay sa loob ng pitong (7) araw ng Linggo, anumang panahon, lalo na bago sumapit ang ika-19 ng Marso.

SIETE (7) DOMINGO

Santong mapalad na iginagalang

Ng tanang Angeles sa sangkalangitan

Bukod na pinuspos

Kami’y dumudulog at nangadiriwang

Taglay ang adhikang Ika’y ipagdangal

(koro)

Sabay-sabay kaming ngayo’y dumudulog

Sa mahal mong harap at idinudulot

Kaluluwa’t buhay sampong mga kilos

Nang buong pagsinta’t lubos na pag-irog

--o--

Ipanaing mo po sa mahal mong Anak

Na aming masunod ang magandang hangad

Oh! Kung magkagayon ‘di man kami dapat

Mapabilang sa mga mapalad.

(koro)

Tanggapin mo kami at huwag pabayaan

Sa sandaling yaon na kahambal-hambal

Yamang ang lakas mo’y ‘di mapapantayan

Ng alinmang tuksong nais magtagumpay.

(koro)

Pinagpalang Santo, San Joseng hinirang

Ng Diyos sa lahat ng lalaking tanan

Bukod na pinuspos, pinagbiyayaan

Ng mga dakila’t tanging kabanalan.

(koro)

Naririto na nga, pisan-pisan halos

Sa mahal mong harap at inihahandog

Nang buong pag-ibig, kaluluwa at loob,

Sampo, panatang sa mundo’y paglimot.

(koro)

Ikaw ang pinili na pinapag-ingat

Sa Birheng pinuspos ng langit ng dilag

Ano pa at kayong dalawa ay binatbat

Ng grasya’t biyayang walang pagkupas.

(koro)

Kaya nga’t sa iyong binhing kalinisan

Sumipot ang bungang katamis-tamisan

“Di ba’t si Jesus sa sala’y humadlang

Laki ng palad ng sangkatauhan.

(koro)

Mamagitan ka po sa harap ng Diyos

Ipagmakaawa mo kaming dumudulog

Yayamang ang lahat ngayon, naghahandog

Sa kapurihan mo ng buong pag-irog.

(koro)

Sa araw na ito’y tanging hinihiling

Namin santong mahal, iyong marapatin

Na ang munting handog ngayon ay tanggapin

Ihain sa Diyos Amang maawain.

(koro)

Maluwalhating poon, pintakasing liyag

Ng naghihingalo’t nangaba-bagabag

Kami’y kalingain, igawad ang habag

(koro)

HIngin mong mapilit na ipagkaloob

Yaring aming puso sa pagsintang taos

Mana nga kay Jesus, sa Birheng marilag

At saka sa iyo, oh, santong mapalad.

(koro)

Sapagka’t ikaw nga ang siyang pinili

At bukod sa ibang lumuluwalhati

Kaya maiparating kaming bumabati

Iyong alalayan sa pagpipighati.

(koro)

Gawin mong panuob sa harap ng Diyos

Bango ng bulaklak na sa tungkod mo sumipot

At ang iyong awa nama’y ipamudmod

Sa aming mga may nasang mamulot.

(koro)

Huwag mong ikait sa amin ang habag

Tungkod mo’y iabot, kami ang hahawak

Aming gagabayin sa aming paglakad

Sa gitna ng mundong bayan ng bagabag.

(koro)

Kaming naririto’y muling dumudulog

Galing sa adhikang ‘di ka malilimot

Bago’t bagong puri aming ihahandog

Sa kapurihan mo, ama naming irog.

(koro)

Ang isang sandaling aming pinuhunan

Sa panalangin, malakihin mong tunay

At iyong ihatid sa tronong luklukan

Ng Diyos at kami tuloy bendisyunan.

(koro)

Iyong pagpalain, kaming naglalayag

Sa laot ng mundong lipos bagabag

Ipagtanggol kami sa bagyong marahas

Sa tuksong masasal na lumalaganap.

(koro)

Sa mahal momg tulong kami nangungunyapit

Pinaninimbitinan ang awa mo’t bihis

Upang ‘di malalad at kami sumapit

Sa sadsarang laan ni Jesus na Ibig.

(koro)

Magluwalhati ka po’t silayan ng mata

Kaming nabubuhay sa madlang balisa

Kahi manawari ang pagdurusa

Matubos ng aming tapat na pagsinta.

(koro)

At loobin mo po ang pananatili

Sa habang panahon Sa iyo’y magsilbi

Ikaw ang magturo na sumapit kami

Sa bayan ng tuwa na mapagparati.

(koro)

Oh, laking biyaya kung magkaganito

Na aming sapitin, Oh mahal na santo

Ang balitang bayan, doon matatamo

Ng mga obehas na pinagpala mo.

(koro)

PAALAM

Oh, Amang San Jose

Kami ay paalam

At sa iyo Birhen Inang mapagmahal

“Di man kami dapat na makasalanan

Ay minarapat mong sa iyo ay magdangal

Nagpapasalamat sa Diyos ang una,

At saka sa iyo, Bunying Patriarka.

Oh, Amang San Jose

Kami’y paalam na

Mahal mong bendisyon

Ay igawad mo na.

Photo  Courtesy:  John Andrew C. Libao

                               Pambansang Dambana at Parokya ni Sta. Ana

                               Sto. Niño, Hagonoy, Bulakan